ΣΠΑΘΑΡΙ ΑΡΚΑΔΙΑΣ και Γορτυνία News: ΜΗΝΑΣ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ

Κυριακή 2 Νοεμβρίου 2014

ΜΗΝΑΣ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ

Ο Νοέμβριος είναι ο ενδέκατος μήνας του Γρηγοριανού ημερολογίου, με διάρκεια 30 ημερών. Το όνομά του είναι ο εξελληνισμένος τύπος του λατινικού November, (από το novem, που σημαίνει εννέα 9).
Για τους αρχαίους Έλληνες, ο Νοέμβριος ήταν ο 5ος μήνας του αττικού έτους και είχε το όνομα «Μαιμακτηρίων». Το όνομα αυτό προέρχεται από ένα από τα ονόματα του Θεού Δία που ονομαζόταν και «Μαιμάκτης», δηλαδή θυελλώδης. Ήταν ο θεός των καιρικών συνθηκών και οι θνητοί έκαναν γιορτή προς τιμήν του για να εξασφαλίσουν με προσευχές την ευμένειά του, ώστε να μην είναι ο καιρός απειλητικός και επικίνδυνος για τον άνθρωπο και οι άνεμοι να μην είναι ιδιαίτερα σφοδροί. Η γιορτή αυτή ήταν τα λεγόμενα «Μαιμακτήρια».
Ο Νοέμβριος ονομάζεται από τον λαό και «Σποριάς», επειδή είναι κυρίως ο μήνας της σποράς των δημητριακών και των οσπρίων. Τον ονομάζουν όμως και «Μεσοσπορίτη», επειδή οι αγρότες σε πολλές περιοχές της πατρίδας μας βρίσκονται στη μέση της σποράς, με σπαρμένα τα μισά χωράφια τους, έχοντας αρχίσει από τον Οκτώβριο-που και αυτός ονομάζεται Σποριάς.
Άλλα ονόματα για το Νοέμβριο είναι και τα: «Βροχάρης» (για τις βροχές του), «Ανακατωμένος» (για τις ακατάστατες καιρικές συνθήκες του, αλλά και «Χαμένος» (από το χάσιμο της μέρας, μιας και είναι σε διάρκεια από τις μικρότερες του έτους, ενώ οι νύχτες του από τις μεγαλύτερες).

Στη διάρκειά του το κρύο στον τόπο μας αρχίζει να δυναμώνει. Αυτή τη μεταβολή του τη «μηνάει» ο Άγιος Μηνάς, που γιορτάζει στις 11 Νοεμβρίου. Το κρύο δυναμώνει περισσότερο του Αγίου Φιλίππου (14 Νοεμβρίου) και τελικά «αντρειεύει» του Αγίου Ανδρέα (30 Νοεμβρίου). «Του Αϊ-Ντριός, αντρειεύει το κρύο», λέει ο λαός.

Το πρώτο 15θήμερο του Νοεμβρίου, η δύση της Πούλιας (Οι Πλειάδες) σηματοδοτεί την ορμητική έλευση του χειμώνα και προειδοποιεί τους αγρότες για το τέλος της σποράς, και από την άλλη πλευρά τους κτηνοτρόφους να κατεβούν με τα κοπάδια τους πιο χαμηλά, στα χειμαδιά τους, για να ξεχειμωνιάσουν. Επίσης με βάση την Πούλια ο λαός προσδιόριζε την ώρα κατά τη διάρκεια της νύχτας και έτσι κανόνιζε τις δουλειές του. Ήταν το «νυχτερινό του ρολόι».

Μερικές ακόμα λαϊκές ονομασίες του Νοέμβρη είναι: «Σκιγιάτης» (από τη σκιά, τη νύχτα), «Κρασομηνάς» (επειδή ανοίγουν τα καινούρια κρασιά), Αϊ- Ταξιάρχης ή Αρχαγγελίτης ή Αϊ-Στράτης και Αϊ-Στρατηγός, επειδή γιορτάζουν οι Αρχάγγελοι Μιχαήλ και Γαβριήλ. Τέλος Αγιομηνάς, Φιλιππιάτης και Αντριάς.

Ο Νοέμβριος είναι ο μήνας όπου αρχίζει και η συγκομιδή της ελιάς, του ευλογημένου αυτού δέντρου και καρπού.

Είναι μια κοπιαστική και απαιτητική αγροτική δουλειά. Παρόλα αυτά, όμως, καταλήγει σε ένα μεγάλο πανηγύρι και γιορτή χαράς για τους αγρότες, γιατί οι ελαιώνες γεμίζουν με κόσμο, άντρες, γυναίκες, νέους και παιδιά. Όλοι μαζί, πολλές φορές με τραγούδι, συλλέγουν τον πολύτιμο καρπό. Στο τέλος θα ανταμειφθούν για τους κόπους τους με το υγρό χρυσάφι, το λάδι. Με αυτό θα τραφούν, θα ζήσουν, γιατί αυτό αποτελεί τη βάση της διατροφής, αλλά και της οικονομίας του τόπου μας. Με το πρώτο λάδι θα φτιαχτούν και οι πρώτες τηγανίτες και τηγανόψωμα, για το καλό του χρόνου….

Εορτολόγιο του Νοεμβρίου/ Ήθη και έθιμα
1η Νοεμβρίου: Κοσμά και Δαμιανού, των Αγ.Αναργύρων

2η Νοεμβρίου: Αγίων Ακινδύνων (Ακίνδυνος, Πηγάσιος, Αφθόνιος, Ελπιδοφόρος και Ανεμπόδιστος), που μαρτύρησαν τον 4ο αιώνα.

3η Νοεμβρίου: Αγ. Γεωργίου, λέγεται του Σποριάρη ή Μεθυστή, γιατί τότε αρχίζει η σπορά και ανοίγουν τα βαρέλια με το καινούριο κρασί.

8η Νοεμβρίου: Ο Ταξιάρχης Μιχαήλ, μαζί με τον Αρχάγγελο Γαβριήλ. Είναι οι προστάτες της Πολεμικής Αεροπορίας μας. Επίσης ο αρχ. Μιχαήλ θεωρείται από το λαό ότι είναι ο ψυχοπομπός άγγελος, δηλ. μεταφέρει τις ψυχές στον ουρανό.

11η Νοεμβρίου: Ο Άγιος Μηνάς «εμήνυσε». Θεωρείται από το λαό ο μηνυτής της αδικίας και φανερωτής των χαμένων και κλοπιμαίων. Στην αγιογραφία παρουσιάζεται σαν καβαλάρης που καταδιώκει το κακό και την αδικία. Οι βοσκοί πολλές φορές επικαλούνται το όνομά του για τα χαμένα ζώα τους.

14η Νοεμβρίου: Ο Άγιος Φίλιππος, ένας φτωχός γεωργός που όλη μέρα δούλευε στο χωράφι του. Πριν τα Χριστούγεννα έσφαξε το μοναδικό του μοσχάρι και το μοίρασε στους χωριανούς του για να «αποκρέψουν». Το πρωί που σηκώθηκε το βρήκε ξανά ζωντανό. Επειδή ήταν πολύ αγαθός και άκακος αγίασε. Από τη μέρα της γιορτής του αρχίζει η 40μερη νηστεία των Χριστουγέννων.

21η Νοεμβρίου: Τα Εισόδια της Παναγίας της «Πολυσπορίτισσας ή της Μεσοσπορίτισσας, ή της Αποσπορίτισσας», ανάλογα με το στάδιο που βρίσκεται η σπορά.

25η Νοεμβρίου: Η Αγία Αικατερίνη, μια γυναίκα σπάνιας ομορφιάς και σοφίας, με τη γνώση και τα λόγια της έπεισε πολλούς Ρωμαίους στρατιωτικούς και επιφανείς να ασπαστούν το Χριστιανισμό. Αυτό το γεγονός εξόργισε τον Αυτοκράτορα Μαξιμιλιανό, ο οποίος τελικά τη βασάνισε και την αποκεφάλισε το 305μ.Χ.

26η Νοεμβρίου: Ο Άγιος Στυλιανός. Είναι ο «στύλος» και προστάτης της υγείας των παιδιών και ιδιαίτερα των αρρώστων. Για αυτό και βαφτίζονται αρκετά αδύναμα παιδιά με το όνομα αυτό, «για να στυλωθούν».

30η Νοεμβρίου: Ο Άγιος Ανδρέας, πολιούχος της πόλης της Πάτρας. Το σύμβολό του, ο χιαστός σταυρός, αποτελεί και έμβλημα του Πανεπιστημίου της.
«Αντρειεύει ο καιρός» και γι’ αυτό μοιράζονται πολυσπόρια, για να αντρειέψουν και τα σπαρτά!!